" Ik wil een beeld van een werkelijke vrouw maken zich bevrijdend uit haar vaste vorm met een vorm die de mijne is en niet de mijne"

"Zij ranken zich tot een zuil naar het licht maar verliezen hun billen en borsten niet. Zij houden vriendschap met de aarde en haar tweevoeters die hen omringen in het schimmenrijk der seizoenen."

Sinds eind 2001 werkt Rik Vermeersch aan een serie beelden uitgevoerd in beschilderd plaaster en in brons. Het thema is de staande naakte vrouw. De afmetingen zijn levensgroot.

HONDERD VROUWEN

Jouw bevroren blik reikt verder dan het zichtbaar moment,
stilgevallen
in de woestijn waar pijn en schaterlach verzanden.

Ik gluur in jouw schaduwbestaan,
schuilplaats voor het gewonde dier.

Oud geworden
zijn jouw lange dijen.
Ik voel ze,
zwellend tussen onze bloedhete herinneringen.

Fijne art deco handen
jagen Apollo tot in het tabernakel
van jouw bekken.
En tergend traag keer je jou om.

In mijn hoofd ontwaken
honderd vrouwen.
Eén voor één
verklaar ik ze heilig.

Onhoudbaar
breng ik ze weer bijeen,
in deze Goddelijk geschapen zuil,
de gepolijste levenspaal
waar opbouw en verval
elkaar schragen.

Cyriel, 23 jan 2003

Een kunstenaar zit altijd in een uitzonderingspositie. Het is een situatie die hij kiest voor het leven. Maar binnen die maatschappelijke uitzonderingspositie kan hij nog de keuze maken tussen traditionele, vaste waarden of het drijfzand van de avant-garde.
Rik Vermeersch hoort niet thuis in één van die twee kampen.
Rik Vermeersch overtreedt wel de wetten en dat is voor mij een kenmerk van de echte kunstenaar.
Hij overtreedt niet de wetten van de vaardigheden van de kunst, want hij respecteert en hanteert het métier, maar zijn visie wijkt af van het gangbare, van de middelmaat dus.

De vrouwelijke beelden van Rik Vermeersch zijn daar een duidelijk voorbeeld van.
Naakt associëren we heel vaak met een aantal wetmatigheden:
naakt is esthetisch en mooi,
naakt is erotisch,
naakt verleidt met charmes en geneugten,
naakt ligt doorgaans, zit soms.

Esthetisch en mooi, dus.
De vrouwen van Rik Vermeersch mogen best gezien worden, maar ze hebben niet de saaie perfectie van de babes. Ze vertonen esthetische foutjes, onvolkomenheden die de kijker confronteren met het echte leven. Als kijker wil je het mysterie achter de vrouw ontdekken, de geschiedenis van haar kwetsuren ontrafelen. Naar de perfecte vrouw keer je als kijker niet terug, je slaat haar mooi beeld op in je visueel geheugen en je geniet ervan. Vermeersch’ vrouw zal je blijven boeien, je zal gefascineerd blijven zoeken naar het hoe en het waarom van haar onvolkomenheden.
En de mooie paradox is dat Rik Vermeersch toch steeds op zoek is naar de perfectie, dat hij steeds weer probeert die boeiende, gekwetste vrouw te vatten. Vandaar dat hij werkt in series.
Schoonheid is tijdloos, zegt men. Nee, juist niet. Schoonheid is vooral onderhevig aan de mode, aan de trend van het ogenblik. De vrouwen van Rik Vermeersch zitten in een overgang tussen de uitersten schoonheid en verval, tussen emotie en filosofie, tussen roepen hier sta ik en zich terugtrekken in hun imposante stilte. Hun mankementen zijn ontroerend en van alle tijden.

Naakt verleidt met charmes en geneugten. Daar ligt Vermeersch niet van wakker. De vrouw is wel zijn tegenpool en zijn verlangen, maar de erotiek is slechts een latente kracht. Nog meer dan in zijn schilderijen, tonen zijn beelden de mens in zijn schamelheid. De beelden zijn imposant, maar slagen erin de mens te tonen in zijn kleinheid, in zijn kwetsbaarheid.

Liggend naakt?
Nee, de vrouwen van Rik Vermeersch staan. Dat heeft heel grote gevolgen.

1. Het laat hen toe de kijker veel directer en indringender te confronteren met hun waarheid, hun geschiedenis, hun gevoelens.

2. Beweging is slechts een momentopname. De vrouwen van Rik Vermeersch zijn na hun getormenteerd leven stilgevallen en hun staan vergroot weer de tijdloosheid waarover ik het daarnet al had.

3. Liggen is een symbool van de dood, staan betekent leven. En als er iets is wat deze vrouwen uitstralen is het leven. Uw leven, ons leven, dat van de strijd die zijn sporen achterlaat.

4. Een liggend naakt nodigt uit. Het verleidt de kijker, doet vooral zijn erotische fantasie op hol slaan. Deze staande naakten zijn in zichzelf gekeerd, ze zitten opgesloten in een ontroerende eenzaamheid. Deze beelden spreken aan en leggen onmiddellijk contact met ons door hun diepmenselijke dimensie, maar tegelijkertijd kunnen we als betrokken kijker niet vermijden dat we onder de indruk raken van hun eenzaamheid. Dualiteit, het mooie spel van ja en toch niet, van nee, maar in wezen wel, is een van de steunpilaren van Rik Vermeersch’ werk. De nuances maken het verschil tussen kitsch, karikatuur en grote kunst. Vermeersch graaft en hij komt het wit of het zwart nooit tegen, daarom blijft zijn zoektocht boeiend voor hemzelf en zeker ook voor de kunstliefhebber. Zijn werk staat, maar brengt onze geest blijvend in beweging.

Daarmee kom ik bij een ander belangrijk woord: ontroering.
Rik Vermeersch kennen wij als een warme man. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij passioneel bezig is met zijn werk en dat zijn werk een eigen soort romantiek uitstraalt. Maar niet de goedkope romantiek van sentimentele anekdotes en egocentrische uitspattingen.
Het ik van Rik Vermeersch blijft op de achtergrond en de grote gevoelens deelt hij ons onderhuids mee, zodat ze indringender worden.

Ik hou van de grapjes van Charly Chaplin, omdat het geen grapjes zijn, maar vrolijke melancholie.
Ik hou nog steeds van One Flew over a cuckoo’s nest, want ik heb me rot gelachen in de bioscoop en toen ik buiten kwam was ik beschaamd dat ik gelachen had met zo’n erge dingen.
Ik hou van Willem Elsschot omdat zijn cynisme en sarcasme slechts een masker zijn voor fijngevoeligheid.
Zo hou ik ook van Rik Vermeersch omdat zijn
intuïtie verfijnd is door controle,
zijn spontane verbeelding is ingepakt door métier,
zijn oprechte emoties in een raster zitten van volwaardige filosofie.

roel richelieu van londersele               zondag 13 juli 2008, Moorsele